Yiddish poems about mothers, in memory of my mother, Miriam Pearlman Zucker, 1914-2012.

Photo of Rajzel Zychlinksy

Rajzel Zychlinksy (1910-2001) was born in Gombin, Poland in 1910. Her first book of poems, Lider (Poems), published in 1936, included a very laudatory foreword by the celebrated poet Itsik Manger. She and her husband, the psychiatrist and author, Dr. Isaac Kanter, left their home in Warsaw during the Second World War and took refuge in Russia where their son Marek was born.

In 1951, Zychlinksy emigrated to New York. She lived there until the last few years of her life, when she moved to Berkeley, California, to join her son. She published several volumes of poetry in Yiddish, among them, Tsu loytere bregn (To clear shores), 1948, Shvaygndike tirn, (Silent doors), 1962), Di November-zun (The November sun), 1977 and Naye lider (New Poems), 1993. In 1975 she was awarded the prestigious Manger Prize for Yiddish Poetry. The Holocaust is a major theme in her work.

A fine selection of her poems has been published in English in the book God Hid His Face: Selected Poems of Rajzel Zychlinsky, translated by Barnett Zumoff, Aaron Kramer, and Zychlinsky’s son, Marek Kanter.

Here, Mayn Kind Klapt, by Rajzel Zychlinksy, read by Sheva Zucker:

My Child Knocks

My child knocks with closed lashes
At the gate of the world.
It’s Kislev–
The willows quiver in the frost
And the starry cold is fragrant.
The heart of my child beats:
Open!

At the corner of the street
I met the eighth moon.
With Jewish eyes I look
The moon in the face:
–My child, the blood in your veins is the juice
Of belief and pain,
Purified in the rivers of Babylon
And at the shores of the Nile.
In a town in Poland my mother
Prayed in a synagogue,
The synagogue was made of wood
Six hundred years old
And the bones of my grandfathers
Shone in the valley.

The synagogue is burned,
The valley is trampled.
Over rubbed out graves
Only shadows hover.

– Slowly I walk,
Treading lightly like a sunbeam,
Like a wanderer in the desert,
Who has found a spring.

My child knocks with closed lashes
At the gate of the world–
The heavens are still full of stars and promises,
Like long ago, over the tents of Jacob.
Shvaygndike tirn (Silent doors), 1962

Mayn Kind Klapt

Mayn kind klapt mit farmakhte vies
In dem toyer fun der velt.
S’iz Kislev –
Di verbes tsitern in frost
Un es shmekt di tseshternte kelt.
S’klapt dos harts fun mayn kind:
Efn!

Baym rog fun gas hob ikh zikh
Mit der akhter levone getrofn.
Mit yidishe oygn kuk ikh
Der levone in ponem arayn:
– Mayn kind, dos blut in dayne odern iz zaft
Fun gloybn un payn,
Gelaytert ba di taykhn fun Bovl
Un ba di bregn fun Nil.
S’hot mayn mame in a shtetl in Poyln
Gedavnt in a shil,
Di shil iz geven fun holts
Alt zeks hundert yor
Un di beyner fun di zeydes
Hobn geloykhtn in tol.

Di shil iz farbrent,
Der tol tsetrotn.
Af opgemekhte kvorim
Hoyern nor shotns.

– Kh’shtel pamelekh di trit.
Ikh gey laykht azoy vi a shtral,
Vi a vanderer in midber,
Vos hot gefunen a kval.

Mayn kind klapt mit farmakhte vies
In dem toyer fun der velt –
Der himl iz ful nokh mit shtern un haftokhes,
Vi a mol, iber Yankevs getselt.

מײַן  קינד קלאַפּט

מײַן קינד קלאַפּט מט פֿארמאַכטע וויִעס
אין דעם טויער פֿון דער וועלט.
ס’איז כּיסלו –
די ווערבעס ציטערן אין פֿראָסט
און עס שמעקט די צעשטערנטע קעלט.
ס’קלאַפּט דאָס האַרץ פֿון מײַן קינד:
עפֿן!

בײַם ראָג פֿון גאַס האָב איך זיך
מיט דער אַכטער לבֿנה געטראָפֿן.
מיט ייִדישע אויגן קוק איך
דער לבֿנה אין פּנים אַרײַן:
– מײַן קינד, דאָס בלוט פֿון דײַנע אָדערן איז זאַפֿט
פֿון גלויבן און פּײַן,
געלײַטערט בײַ די טײַכן פֿון בבֿל
און בײַ די ברעגן פֿון ניל.
ס’האָט מײַן מאַמע אין אַ שטעטל אין פּוילן
געדאַוונט אין אַ שיל,
די שיל איז געווען פֿון האָלץ
אַלט זעקס הונדערט יאָר
און די ביינער פֿון די זיידעס
האָבן געלויכטן אין טאָל.

די שיל איז פֿאַרברענט
דער טאָל איז צעטראָטן.
אויף אָפּגעמעקטע קבֿרים
הויערן נאָר שאָטנס.

– כ’שטעל פּאַמעלעך די טריט.
איך גיי לײַכט אַזוי ווי אַ שטראַל,
ווי אַ וואַנדערער  אין מידבר,
וואָס האָט געפֿונען אַ קוואַל.

מײַן קינד קלאַפּט מיט פֿארמאַכטע וויִעס
אין דעם טויער פֿון דער וועלט.
דער הימל איז פֿול נאָך מיט שטערן און הבֿטחות,
ווי אַ מאָל, איבער יעקבֿס געצעלט.
שווײַגנדיקע טירן, 1962

Poems cross-posted with ShevaZucker.com.

Dr. Sheva Zucker is currently the Executive Director of the League for Yiddish and the editor of its magazine Afn Shvel. She has taught and lectured on Yiddish language, literature and culture on five continents.