by Sheva Zucker

Candles of Song: Yiddish Poems about Mothers Malka Heifetz Tussman

Yiddish poems about mothers, in memory of my mother, Miriam Pearlman Zucker, 1914-2012.

Malka Heifetz Tussman (1896-1987) was born in Bolshaya-Khaitcha, Ukraine. She wrote her earliest poetry in Yiddish and Russian. She immigrated to the US at the age of 16 joining family in Chicago and began writing poetry in English but soon switched to Yiddish. She made her literary debut in 1918. She became a teacher in a secular Yiddish school in Milwaukee and studied at the University of Wisconsin. Later she, her husband and two sons moved to Los Angeles. In 1981 she was awarded the prestigious Itsik Manger Prize for Yiddish Poetry in Tel Aviv. Her poetry, according to the introduction in With Teeth in the Earth: Selected Poems of Malka Heifetz Tussman, translated and edited by Marcia Falk, “Frank and exploring, innovative in language – reveals the richness and complexity of a woman’s life.” She died in Berkeley, California. Heifetz Tussman published poems, stories and essays in Yiddish magazines both in America and Europe. Her six volumes of published verse include Lider (Poems), MIld mayn vild (Mild, my Wild), Shotns fun gedenken (Shadows of remembering), Bleter farn nit (Leaves don’t fall), Unter dayn tseykhn (Under your sign), and Haynt iz eybik (Today is forever).

Here, Vi Azoy Bistu Klug Gevorn, Mame, by Malka Heifetz Tussman, read by Sheva Zucker:

How Did You Get So Wise, Mama?

Where, Mama, did you get
this quiet wisdom?
Your quiet gaze
knows everything.

A secret knotted into your silence
rests always on your lips –
a mute truth
that grown children,
old children are still too young to know?

No. I’m not prying, Mama.
I’m defending myself
from your all-knowing gaze
which – it seems to me –
has already sized me up.

Now and then
you take pity on me.
Pity slips out
from under your smile
and bows my shoulders down.

And now that I have attained
your smiling sigh,
it’s hard for me, too, to live.
I smile at everything,
just like you.
But without your wisdom.

How did you get so wise, Mama?

In some ways, I am still like Father.
I want to shout out loud,
“Oy vey!” and “Dear God!”
But it seems I’ll never
trustingly – like him –
press my lips to the holy letters
and, with closed eyes, caress
the name of God.
With Teeth in the Earth: Selected Poems of Malka Heifetz Tussman, 1992
Tr. Marcia Falk

Vi Azoy Bistu Klug Gevorn, Mame

Vu hostu, mame, genumen di klugshaft di shtile?
Alts veyst dayn shtilinker blik.

Af dayne lipn rut kesedyer
A sod inem knup fun dayn shvaygn –
Vos
Kinder groyse,
Kinder alte
Zaynen alts tsu yung tsu visn.

Neyn.
Ikh forsh nit, mame.
Ikh ver zikh kegn dayn alvisikn blik
Vos hot shoyn, dukht mir,
Untergetsoygn oykh mayn sakhakl.

Yetst
Az ikh hob zikh aleyn derklibn
Tsu dayn shmeykhlendikn zifts
Iz mir oykh shoyn shver tsu libn, Mame.
Un dos hob ikh dervust zikh
Eyninke aleyn…
Un shmeykhl shoyn tsu alts vi du.
Nor nit klug bin ikh,
Nit klug.

Vi azoy bistu
Klug gevorn, Mame?

A bisele
Bin ikh nokh vi der tate:
Shrayen vil ikh,
Shrayen hoykh, “Oy vey un tate ziser”.
Nor keyn mol, dukht mir,
Vel ikh nit vi er fartroylekh
Lign mit di lipn ba di kleyninke tsvey Yudn
Un keyn mol nit vi er
Mit farmakhte oygn
Tsertlen dem “Shaday”.
Lider, 1949

ווי אַזוי ביסטו קלוג געוואָרן, מאַמע

וווּ האָסטו, מאַמע, גענומען די קלוגשאַפט די שטילע?
אַלץ ווייסט דײַן שטילינקער בליק.

אויף דײַנע ליפּן רוט כּסדר
אַ סוד אינעם קנופּ פֿון דײַן שווײַגן –
עפּעס אַן אמת אַ שטומער
וואָס
קינדער גרויסע,
קינדער אַלטע
זײַנען אַלץ צו יונג צו וויסן?

ניין.
איך פֿאָרש ניט, מאַמע.
איך ווער זיך קעגן דײַן אַלווייסנדיקן בליק
וואָס האָט שוין, דוכט מיר,
אונטערגעצויגן דײַן סך־הכּל.

הינטערווײַלעכץ איז דאַרום
דײַן רחמנות אויף מיר.
ס’טוקט זיך פֿון אונטער דײַן שמייכל
און בייגט די אַקסל מיר אײַן, מאַמע.

יעצט
אַז איך האָב זיך אַליין דערקליבן
צו דײַן שמייכלענדיקן זיפֿץ
איז מיר אויך שוין שווער צו ליבן, מאַמע.
און דאָס האָב איך דעוווּסט זיך
איינינקע אַליין. . .
און שמייכל שוין צו אַלץ ווי דו.
נאָר ניט קלוג בין איך,
ניט קלוג.

ווי אַזוי ביסטו
קלוג געוואָרן, מאַמע?

אַ ביסעלע
בין איך נאָך ווי דער טאַטע:
שרײַען וויל איך,
שרײַען הויך „אוי וויי און טאַטע זיסער”.
נאָר קיין מאָל, דוכט מיר,
וועל איך ניט ווי ער פֿאַרטרוילעך
ליגן מיט די ליפּן בײַ די קליינינקע צוויי יודן
און קיין מאָל ניט ווי ער
מיט פֿאַרמאַכטע אויגן
צערטלען דעם „שדי”.
 לידער,1949

Poems cross-posted with ShevaZucker.com.

Dr. Sheva Zucker is currently the Executive Director of the League for Yiddish and the editor of its magazine Afn Shvel. She has taught and lectured on Yiddish language, literature and culture on five continents.